AWAS! Bisa Semut Selangor Membawa Maut!

AWAS! Bisa Semut Selangor Membawa Maut!

Label: bisa semut, semut, info semut, masalah semut, petua halau semut, hapuskan semut, bunuh semut, spray semut, semut gigit, semut hitam, semut api, semut merah, cara halau semut, hindari semut, semut di rumah, Fakta tentang semut, keunikan semut, kisah semut dalam al quran, kisah semut dalam sains, pelbagai kisah semut, sains semut, semut dan sains, Ujikaji semut 

Sementara menunggu kereta dibaiki, dia mengambil angin dengan bersantai di sebatang pokok berhampiran bengkel tersebut sambil memerhatikan gelagat mekanik yang sedang khusyuk membaiki kereta milik sepupunya.

Bagaimanapun, tindakannya berehat di pokok tersebut menjadi titik hitam buatnya apabila dia digigit seekor semut daripada spesies Tetraponera rufonigra atau lebih dikenali sebagai Semut Selangor.

Ketika kejadian yang berlaku pada April 2014 itu, menurut Abdul Wahab, dia sedang duduk di bawah sebatang pokok berhampiran bengkel tersebut dan secara tiba-tiba terasa ada seekor serangga menggigit di bawah pelipat belakang lututnya.

“Oleh kerana saya memakai seluar jean ketika itu, jadi saya hanya dapat menepuk serangga tersebut tanpa mengetahui apakah yang menggigit saya.

“Selepas pulang ke rumah, saya mendapati, serangga yang terlekat pada bahagian seluar itu adalah Semut Selangor selepas mengenal pasti ciri-ciri serangga itu yang berwarna merah di bahagian depan badannya dan hitam pada bahagian belakang.

“Sebelum ini, saya pernah terdengar kes mangsa digigit Semut Selangor di sekitar Pulau Pinang dan disebabkan itu, saya dapat mengecam serangga tersebut,” ujar bapa kepada 10 orang anak itu.

Tambahnya, dia menyapu minyak buah pala selepas mendapati kawasan di bahagian belakang pelipat lututnya menjadi gatal dan kemerah-merahan.

“Namun, setelah dua minggu, kegatalan dan kemerah-merahan itu masih belum pulih, malah menjadi semakin teruk pula,” jelasnya yang terpaksa berhenti kerja dalam bidang perhotelan kerana kaki kirinya tidak dapat berfungsi dengan sempurna selain pergerakannya kini terbatas apabila terpaksa menggunakan kerusi roda untuk bergerak.

Menurut isterinya, Rosliza Ramli, 43, dalam tempoh dua minggu sahaja isi pada bahagian paha dan betis suaminya itu melepuh seperti ‘diratah’ dan melihat keadaan yang semakin parah, mereka terpaksa menelefon ambulans untuk mengambil Abdul Wahab di rumah disebabkan dia sudah tidak mampu untuk berjalan.

Jelas Rosliza, bisa daripada gigitan semut itu sudah merebak masuk ke dalam isi menyebabkan kaki suaminya itu menjadi hitam dengan kesemua kulit dan isi menjadi mati.

“Kaki suami berlubang sehingga boleh nampak tulang, malah dia juga tidak boleh berjalan dan hampir tiga bulan terlantar di hospital.

“Keadaan itu menjadi semakin teruk kerana suami juga menghidap penyakit kencing manis,” jelasnya sambil memberitahu, dalam tempoh setahun, suaminya itu sudah enam kali melakukan pembedahan pada bahagian kaki.

Pengarah Pusat Perubatan Universiti Kebangsaan Malaysia (PPUKM), Prof. Datuk Dr. Raymond Azman Ali berkata, sebenarnya gigitan semut spesies Tetraponera rufonigra tidak membawa ancaman kepada manusia yang mengamalkan gaya hidup sihat.

“Bisa semut itu tidak akan mengancam nyawa manusia jika kita berada dalam keadaan sihat, cergas dan tiada sebarang penyakit tetapi jika ia menyerang manusia yang mempunyai masalah kesihatan, sudah tentu sengatan itu akan menjadi teruk sehingga boleh menyebabkan mangsa lumpuh,” katanya.

Penyakit kronik

Jelas Raymond, jika jangkitan bisa itu masuk ke dalam tubuh mangsa ia akan menjadi bakteria yang boleh menyerang antibodi badan.

“Apabila terkena gigitan semut, jangan garu tetapi segera mendapatkan ubat serta melakukan rawatan awal. Apa yang penting, kita kena jaga kesihatan kerana jika badan tidak mempunyai sebarang masalah, potensi untuk bisa itu merebak akan berkurangan,” ujarnya.

Sementara itu, Pensyarah Kanan Jabatan Parasitologi dan Entomologi Perubatan PPUKM, Dr. Aishah Hani Azil berkata, Tetraponera rufonigra atau Semut Selangor merupakan serangga yang tidak berbahaya tetapi bagi sesetengah orang yang mempunyai masalah alergi atau penyakit kronik seperti kencing manis, tekanan darah tinggi dan penyakit jantung, gigitan haiwan itu boleh memudaratkan sehingga membawa maut.

“Gigitan semut ini boleh menyebabkan dua kemungkinan manifestasi klinikal pada manusia sama ada simptom setempat (lokalisasi) ataupun simptom menyeluruh (sistemik).

“Simptom setempat adalah sama seperti gigitan serangga berbisa yang lain seperti beng­kak, sakit dan radang pada ba­hagian yang terkena gigitan tetapi selalunya, simptom ini akan hilang selepas beberapa hari,” ujarnya.

Katanya, simptom menyeluruh pula boleh berlaku sekiranya mangsa gigitan itu mempunyai sejarah penyakit kronik dan alergi. Antara simptom yang akan dialami mangsa ialah seperti muntah, cirit-birit dan sesak nafas.

Jelas Aishah Hani, biasanya kesemua simptom itu akan bermula kurang daripada 24 jam selepas digigit semut tersebut.

“Simptom sistemik ini juga boleh menyebabkan kejutan anafilaksis yang boleh menyebabkan kematian. Misalnya, jika mangsa merupakan pesakit kencing manis, luka gigitan semut ini boleh melarat dan menyebabkan ulser yang berbahaya jika tidak dirawat segera.

“Semut Selangor mempunyai dua cara untuk menyerang mangsa iaitu melalui sengatan yang berpunca daripada bahagian belakang badannya dan gigitan yang berpunca daripada bahagian kepalanya.

“Sebagai langkah awal, mangsa perlu membuang semut atau mana-mana bahagian serangga itu terlebih dulu sekiranya terkena gigitan supaya penyengat yang mengandungi bisa tidak terus melekat pada kulit,” ujarnya sambil memberitahu, mangsa juga digalakkan menggunakan pelapik ketika membuang semut kerana dikhuatiri bisa itu akan terkena pada jari.

Tambahnya, selepas itu pesakit boleh mencuci luka menggunakan cecair antiseptik dan meletakkan pek ais pada kawasan terkena gigitan semut untuk meredakan inflamasi selain pergi ke farmasi untuk mendapatkan krim sapu atau ubat alergi antihistamine jika kegatalan dan kemerah-merahan itu masih tidak reda.

“Pesakit mesti mendapatkan rawatan doktor dengan segera jika mula mengalami simptom seperti muntah, berasa pening atau sesak nafas selepas digigit,” ujarnya.

Aishah Hani memberitahu, Semut Selangor hidup dalam koloni yang aktif pada waktu siang dan kurang aktif pada waktu malam.

“Kebarangkalian untuk semut ini bertemu dengan manusia lebih tinggi kerana ia mencari makan pada waktu siang sama seperti kegiatan harian manusia, manakala waktu malam ia lebih banyak menghabiskan waktu di sarangnya.

“Sarangnya pula boleh didapati dalam pokok-pokok besar atau tunggul kayu. Lazimnya, semut ini tidak akan menyerang manusia kecuali apabila ia berasa terancam,” katanya.

Keunikan Semut !

Keunikan Semut !

Label: semut, info semut, masalah semut, petua halau semut, hapuskan semut, bunuh semut, spray semut, semut gigit, semut hitam, semut api, semut merah, cara halau semut, hindari semut, semut di rumah, Fakta tentang semut, keunikan semut, kisah semut dalam al quran, kisah semut dalam sains, pelbagai kisah semut, sains semut, semut dan sains, Ujikaji semut

Sekali pandang, semut adalah sejenis makhluk kecil yang tidak memberikan apa-apa manfaat dalam kehidupan manusia. Namun begitu, makhluk kecil ini mendapat perhatian istimewa dalam agama islam sehinggakan di dalam kitab suci Al Quran sendiri ada suatu surah khas yang dinamakan semut iaitu Surah Al-Naml.

Ahli kimia dan biologi telah bergabung untuk merungkai misteri dan rahsia di sebalik keunikan serangga jenis semut ini yang tidak dipecahkan sejak berabad-abad lamanya. Saintis kimia dan biologi berusaha untuk menemukan sejenis sebatian kimia yang tersimpan di dalam jasad semut yang membolehkan mereka berinteraksi, kehidupan mereka yang tersusun, teratur, tekun dan juga berdisiplin dalam menjalankan kehidupan sebagai seekor semut di alam ini.

Saintis di Eropah dan Finland telah membuat kesimpulan awal bahawa sejenis semut yang dikenali sebagai Formica Exsecta memiliki sebatian kimia campuran alkena dan komposisi setiap sebatian kimia jenis alkena tersebut adalah unik dan berbeza antara satu dengan yang lain. Kajian awal tentang tingkah laku semut yang dijalankan menunjukkan bahawa, perubahan kecil yang dilakukan ke atas komposisi sebatian kimia yang dimiliki oleh semut akan memberikan reaksi dan tingkahlaku berbeza bagi setiap semut tersebut.

Menurut Stephen Martin dari Universiti Sheffield United Kingdom, mekanisme komunikasi dan interaksi antara beberapa koloni semut dalam kategori atau spesis yang berlainan adalah satu fenomena unik yang cuba dikaji oleh saintis. Kumpuan penyelidik yang diketuai oleh beliau memulakan penelitian dengan melihat tingkahlaku semut-semut dari satu koloni yang sama dengan meletakkan telur-telur mereka di dalam sarang koloni semut yang lain. Mereka ingin mengkaji mengapa situasi tersebut berlaku.

Selain itu, satu lagi fenomena yang cuba untuk difahami oleh saintis ialah tentang bagaimana semut-semut ini mampu mengenali ribuan semut lain di dalam sarang dan koloni mereka, namun akan mula bertindak agresif dan menyerang kumpulan semut yang datang dari koloni lain. Hipotesis awal menunjukkan sebatian kimia yang ada pada semut ini mempengaruhi setiap tindak tanduk semut.

Semut yang dipilih untuk kajian ini ialah jenis Formica. Execta yang merupakan spesis terbaik untuk mengkaji komposisi kimia yang dimiliki oleh koloni semut bagi memecahkan rahsia komunikasi serangga ini menurut Profesor Stephen Martin. Spesis F.Execta menghasilkan sebatian campuran kimia alkana dan alkena, dan untuk mengetahui rahsia ini semut merupakan serangga yang paling baik untuk tujuan tersebut.

Seorang lagi saintis kimia dari Universiti Keele, United Kingdom iaitu Profesor Falko Drijfthout menggunakan Gas Chromatography Mass Spectrometry untuk mempelajari profil alkena yang terhasil dari setiap koloni semut. Dalam kajian beliau, Drijthouft menemui dalam satu koloni, profil alkena hampir sama dengan semua semut yang lain yang menunjukkan bahawa mereka menggunakan hanya alkena dan bukan alkana untuk melihat koloni musuh yang cuba menyusup masuk ke dalam koloni mereka.

Salah satu kaedah ujikaji yang dijalankan ialah dengan mencelup semut yang diambil dari satu koloni ke dalam bahan kimia heksana iaitu sejenis pelarut universal untuk memecahkan komposisi bau berasaskan alkena yang sedia ada pada badan semut tersebut. Selepas dineutralkan menggunakan heksana, semut tadi kemudiannya direndam pula ke dalam alkena dan diletakkan semula ke dalam koloninya yang sama. Dari pemerhatian pengkaji, semut tadi kemudiannya terus diserang oleh semut-semut lain walaupun ia datang dari kumpulan atau koloni yang sama. Ujikaji lain pula dilakukan dengan menggunakan alkena-alkena jenis berlainan untuk koloni semut yang sama dan keputusan jelas menunjukkan sebatian kimia alkena yang berbeza akan membuatkan kumpulan semut ini tidak dapat mengenali ahli koloni mereka sesama sendiri.

Menurut Martin, penemuan awal kajian ini adalah sangat penting bagi kumpulan saintis dalam mempelajari biologi dan kimia koloni serangga yang telah mengkaji tentang keunikan kehidupan semut. Ia seolah-olah memberikan satu penanda atau kod-kod tertentu kepada semut dalam berkomunikasi dan interaksi sesama mereka. Penemuan sebatian kimia jenis alkena di dalam semut mungkin boleh diaplikasi dalam penciptaan teknologi terkini sistem pengecaman yang semakin hari semakin kompleks. Teknologi sistem pengecaman manusia umpamanya menjadi semakin penting apabila saban hari kita dikejutkan dengan berita-berita penjenayah yang gagal dikesan dengan teknologi yang sedia ada. Kemungkinan penyelidikan Profesor Stephen Martin dan Falko Drijfthout tentang komposisi kimia di dalam serangga semut dapat dimanfaatkan untuk tujuan tersebut. Banyak kemungkinan yang boleh berlaku dalam dunia sains dan penyelidikan.

Catatan://Artikel ini terbit dalam Majalah Estidotmy 29 Julai 2009, sisipan percuma Utusan Malaysia.